In de tuin in Domburg (1920). De kleinkinderen van grootvader Dolf en ‘Omoes’ Charlotte.

Kleinkinden Van den Bergh in Domburg
Foto uit 1920 van tien van de elf kleinkinderen van F.A.L. (Dolf) van den Bergh en C.C. (Charlotte) Zegers Veeckens in Domburg.

De foto kwam deze week in Domburg op tafel in de eetkamer van Carmen Sylva. ‘Wie is nou wie,’ vroegen een achterneef en -nicht, beide nazaten van de eerste jongen in de rij kleinkinderen op de foto. Dat is bijna honderd jaar later soms lastig vast te stellen, maar gelukkig schreef mijn grootmoeder Mats Molkenboer, op de foto nummer vier van links, bij andere foto’s gemaakt in en rond het huis van haar grootouders de namen van haar neven en nichten. Bestudering van die foto’s en vervolgens van websites met historische informatie, zoals het digitale krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek, waarin overlijdens- en geboorte advertenties zijn op te roepen, gaf in een paar uurtjes een vrij volledig beeld van de identiteit van de kinderen op de foto. Het zijn – op een elfde nakomeling na, die in 1920 nog geboren moest worden – alle kleinkinderen van het echtpaar F.A.L. (Dolf) van den Bergh (1848-1932) en C.C. (Charlotte) Zegers Veeckens (1850-1923). Hij was in Tilburg eigenaar van de wollenstoffenfabriek Van den Bergh & Krabbendam, later een N.V. met de naam ‘Beka,’ en kocht, de badplaats al bezoekend vanaf 1893, in 1909 de bovenop het Domburgse duin gelegen villa Carmen Sylva. In datzelfde jaar werd ook zijn eerste kleinkind geboren en deze ‘Mientje’ van den Bergh, de langste en laatste op de foto, opende daarmee een reeks van geboortes in Tilburg en in het Twentse Oldenzaal, waar zijn dochter Jeanne woonde. Met de foto is het resultaat van die reeks in 1920 vastgelegd. Hij is gemaakt in het groen en aan het gras en de boomstruiken te zien, waarschijnlijk in de tuin van Carmen Sylva.

Op de foto staan de kinderen van twee zoons en een dochter, Frits, Dolf en Jeanne van den Bergh. Frits was getrouwd met Anna Maria van Emden, Dolf met Jacoba Cornelia van der Hoeven en Jeanne met de Oldenzaalse textielfabrikant Hermanus Johannes Molkenboer. Zij zou later van haar ouders het bezit van het huis Carmen Sylva overnemen, haar broers dat van de textielfabrieken in Tilburg.

Van links naar rechts zijn te zien in genummerde volgorde:

1. Gijs van den Bergh (1916-2003)
Gijsbert Leonard van den Bergh, zoon van Dolf. Hij was de laatste directeur eigenaar van de AaBe wollenstoffen en wollendekenfabrieken in Tilburg. Hij trouwde tweemaal, met Hannie Stenfert Kroese en met Joy de Monchy en kreeg drie kinderen uit zijn eerste en een dochter uit zijn tweede huwelijk. Zijn nageslacht draagt de namen Van den Bergh, Peek en Van Meeuwen.

2. Herman Molkenboer (1915-1985)
Herman Elisa Molkenboer, zoon van Jeanne. Hij was mede aandeelhouder van de Koninklijke Oldenzaalsche Stoomweverij, voorheen J.H. Molkenboer. Hij trouwde met een kleindochter van Domburgs beroemde dokter J.G. Mezger en vestigde zich na de ondergang van de textielindustrie in Twente met haar in een nieuw huis op het vroegere terrein van Mezger’s villa Irma bij Domburg. Hij kreeg vier kinderen. Zijn nageslacht draagt de namen Molkenboer en Arné.

3. Iet van den Bergh (1915-2004)
Maria Dina van den Bergh, dochter van Frits. Zij bracht een groot deel van haar leven in Zwitserland door, en huwde daar eerst de Amsterdammer Hendrik Schrijver Jr. en daarna Reinhard August Langloh met wie zij drie kinderen kreeg. Haar nageslacht draagt de namen Langloh en Muntinga.

4. Mats Molkenboer (1914-2009)
Martha Cornelia Molkenboer, dochter van Jeanne.
Zij verloor haar eerste echtgenoot Cornelis Kolff toen hij vermist raakte in 1941 bij een poging met twee vrienden naar Engeland te zeilen en huwde tien jaar later met Leendert Pot. Zij was met haar broers en later met haar tweede dochter eigenaar van Carmen Sylva. Haar nageslacht draagt de namen Kolff, Pot, Van Meerten, Helb en De Brauw.

5. To van den Bergh (1914-1990)
Antonia Johanna van den Bergh, dochter van Dolf. Zij huwde en scheidde van mr Scato Nicolaas van Opstall, van wie de moeder een Molkenboer was en een tante van Mats, Dolf en Herman. In tweede echt huwde ze mr J.F. Sachse. Haar nageslacht draagt de namen Van Opstall en Olland.

6. Betty van den Bergh (1913-1983)
Elisabeth Frederica van den Bergh, dochter van Frits. Zij huwde Paul Jacques Rubens, die directeur werd van de onderneming van zijn schoonfamilie. Zij kregen drie kinderen van wie minstens twee zoons en haar nageslacht draagt de naam Rubens.

7. Dolf van den Bergh (1912-1996)
Adolf van den Bergh, zoon van Dolf. Hij verliet na enige jaren de directie van de ondernemingen van zijn vader en grootvader en vestigde zich lange tijd in Canada om op latere leeftijd te trouwen met Flora Johanna Kloek met wie hij woonde in Den Haag.

8. Dolf Molkenboer (1912-2007)
Adolf Molkenboer, zoon van Jeanne. Hij was de laatste directeur aandeelhouder van de Molkenboer fabriek in Oldenzaal. Hij trouwde tweemaal, eerst met Elisabeth M. van der Hoeven, later met Helene Wildervanck de Blécourt. Beide huwelijken bleven zonder kinderen, maar hij onderhield goede relaties met de kinderen van zijn tweede vrouw uit haar eerste huwelijk. Haar nageslacht draagt de namen Meihuizen en Boelen.

9. Lotty van den Bergh (1910-2002)
Charlotte Adolphine van den Bergh, dochter van Frits. Zij trouwde met Wim Kars die de directie voerde van de door zijn schoonvader overgenomen fabriek Swagemakers-Caesar. Zij kreeg een zoon en drie dochters en haar nageslacht draagt de namen Kars, Regout, Jonker Roelants en Schutte.

10. Mientje van den Bergh (1909-1993)
Wilhelmina Helena Maria van den Bergh, dochter van Frits. Zij huwde de assuradeur Philippus F.A.M. Taminiau en kreeg twee dochters. Haar nageslacht draagt de namen Stork en Constandse.

Op de foto ontbreekt de in 1920 nog niet geboren:

11. Annemarie van den Bergh (1922-2005)
Annemarie van den Bergh, dochter van Frits, huwde en scheidde van Frederik Hendrik Rubens en kreeg een dochter. Haar nageslacht draagt de namen Rubens en Stork.

Noot:
– De getoonde foto is een betrekkelijk recente kopie die los is toegevoegd en bewaard in een origineel album van Adolf Molkenboer dat de jaren 1916-1933 beslaat. Achterop staat geschreven ‘Domburg 1919 / 1920.’ Vergelijking met andere foto’s suggereert dat 1920 het juiste jaar is.

Bronnen (geraadpleegd op 29 en 30 juli 2019):
– Foto-albums in het archief van Carmen Sylva (1889-2019) en omschrijvingen toegevoegd door M.C. Pot-Molkenboer in de jaren 1990-2009.
– Regionaal Archief Tilburg; de inventaris van het archief van de ‘Wollenstoffenfabriek Van den Bergh & Krabbendam (Beka) te Tilburg.’

– Wikimiddenbrabant, artikel ‘Beka Van den Bergh Krabbendam
– Familie-advertenties op naam en jaar gezocht via het digitale krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek op delpher.nl.
– Op genealogieonline de van bronnen voorziene Stamboom Van Emden, Amsterdam-Suriname-Breda

Zeehond logerend te Domburg

Zeehond met boxer te Domburg
Zeehond voor Carmen Sylva met de boxer van Dolf Molkenboer, Domburg rond 1953.

De fotootjes, ze zijn maar klein, stonden jaren in een geïmproviseerd lijstje op een oude piano. Hoofdpersoon is een jonge zeehond, die zich op het strand zonder moeder als ‘huiler’ te vondeling had gelegd en door de badgast Leendert Pot werd geadopteerd en vanuit het huis Carmen Sylva enkele weken lang meermaal daags naar zee gedragen. Met een schare kinderen achter zich aan, als de rattenvanger van Hamelen, zo wordt gezegd, ging het in optocht naar zee, waar het jonge beest vanuit de armen van Pot een eindje mocht zwemmen, maar in die armen steeds vrijwillig weer terugkwam. Op het duin sliep hij in een kamer met uitzicht op het dorp en werd in de wastafel gewassen. En overdag tussen het zwemmen door luierde de zwemhond op het terras wat met zijn verre neef, de boxer van Dolf Molkenboer – die later werd opgevolgd door de boxer Bruno – en werd daar gevoed met melk of soms misschien met goede haring van ’t Groentje.

zeehond-dombrug
Zeehond voor Carmen Sylva met Dolf Molkenboer, Domburg rond 1953.

Op de foto’s zijn de zwagers Dolf Molkenboer en Leendert Pot in de weer met het soort werkzaamheden, dat tegenwoordig georganiseerd in Pieterburen plaatsvindt. De bestemming van deze zeehond werd echter na weken zoeken de tuin van Carmen Sylva, waar een agent van politie hem met zijn dienstwapen van zijn bestaan tussen de mensen verloste. Voor een opvolger die zich enkele jaren later zonder moeder op het strand aandiende, kon wel een opvangplek worden gevonden. De dierentuin in Antwerpen bleek een vacature te hebben, als het beest daar tenminste niet stiekem aan de ijsberen werd gevoerd.

Zeehond-Domburg
Leendert Pot voedt een jonge zeehond voor Carmen Sylva, Domburg rond 1953.

Het eerste zeehondje ligt begraven in een hoekje en inmiddels onder de bosjes in de tuin van Carmen Sylva en kreeg later naast zich Bruno. Beiden hadden een graf met een versiering van schelpen. Archeologen zullen daarom ooit wel vreemde dingen schrijven over de gebruiken van Domburgse badgasten.

zeehond-carmen-sylva
Zeehond in Carmen Sylva, Domburg rond 1953.